Co to jest hipotermia i jak się przed nią zabezpieczyć w górach?

Kiedy jest ci coraz zimniej, twoje tętno przestaje być miarowe, a temperatura ciała dalej spada, może zrobić się naprawdę niebezpiecznie. Zimą w górach nietrudno o doprowadzenie do tej bardzo niebezpiecznej sytuacji wychłodzenia organizmu. Można jednak przeciwdziałać temu ryzyku.

Kiedy temperatura ciała spada poniżej 35 stopni...

Temperatura ciała człowieka powinna utrzymywać się na poziomie 36-37 stopni Celsjusza. Kiedy spada ona poniżej 35 stopni pojawia się niebezpieczeństwo hipotermii. Jest to sytuacja, której za wszelką cenę należy uniknąć. Wychłodzenie organizmu może doprowadzić do poważnych uszkodzeń pracy organów wewnętrznych, niedotlenienia mózgu, utraty świadomości, a w skrajnych przypadkach zatrzymania krążenia i śmierci. Oczywiście niewielkie wychłodzenie organizmu nie jest aż tak niebezpieczne, natomiast gdy organizm wchodzi w głębokie stadium hipotermii, a więc osiąga temperaturę poniżej 28 stopni Celsjusza robi się bardzo niebezpiecznie. Leczenie hipotermii głębokiej wymaga hospitalizacji i często wprowadzenia krążenia pozaustrojowego.

Niestety skrajnie niska temperatura powietrza w połączeniu z dużym wysiłkiem i niedostosowaną do sytuacji odzieżą, brakiem odpowiedniego pożywienia i napojów może prowadzić do niebezpieczeństwa wystąpienia hipotermii. Dlatego też wychodząc w góry zimą, trzeba się do tego wyzwania odpowiednio przygotować.

Objawy hipotermii

Krótkotrwały spadek temperatury ciała nie jest szczególnie groźny. Oczywiście zawsze należy chronić się przed wychłodzeniem organizmu, natomiast jeśli temperatura ludzkiego ciała spada niewiele i tylko na krótki odcinek czasu, nic strasznego się nie dzieje. Tak przecież działa morsowanie. Nadmierne wychłodzenie ciała może jednak okazać się niebezpieczne. Wraz ze zmniejszaniem się temperatury ciała, pojawiają się kolejne objawy hipotermii:

1. pierwsze stadium hipotermii jest łagodne, pojawiają się przede wszystkim silne dreszcze, natomiast jeśli skupimy się na stopniowym podnoszeniu temperatury ciała człowieka, sytuacja powinna wrócić do normy; na tym etapie doskwiera nam przede wszystkim zimno dłoni i stóp.
2. w drugim stadium hipotermii temperatura ciała człowieka spada jeszcze bardziej: ustają drżenia mięśni, natomiast nie jest to dobry objaw, jeśli towarzyszy temu senność, sztywność mięśni, uczucie zdezorientowania i zobojętnienia, zaburzenia mowy; na tym etapie tętno przestaje być miarowe, a klatka piersiowa jest chłodna, może dochodzić do zaburzeń świadomości.
3. w trzecim stadium hipotermii, kiedy temperatura spada poniżej 28℃, osoba jest już nieprzytomna, jej oddech wolny i płytki, a skóra bardzo zimna; serce bije wolno; w tym stanie hipotermii konieczna może się okazać resuscytacja wychłodzonego organizmu pacjenta.

Jak zapobiegać niebezpieczeństwu w przypadku hipotermii? Jak do niej nie dopuścić?

Jeśli już dojdzie do hipotermii przede wszystkim trzeba skupić się na przywróceniu prawidłowej temperatury ciała. Należy jednak unikać gwałtownego ogrzewania. Oczywiście należy możliwie szybko zdjąć przemoczone ubranie, przebrać wyziębioną osobę, natomiast ogrzewanie należy przeprowadzać stopniowo, rozpoczynając od pleców, głowy i szyi. Oczywiście w przypadku głębokiej hipotermii niezbędna jest pomoc lekarska, czasami nawet krążenie pozaustrojowe. Nie można jednak czekać, możliwie jak najszybciej trzeba działać.

W niskiej temperaturze otoczenia nietrudno o ryzyko hipotermii. Góry zimą są pod tym względem bardzo niebezpieczne. Nie tylko ze względu na oblodzenia,trudniejsze podejścia, ale i ryzyko wychłodzenia. Z niską temperaturą otoczenia można jednak powalczyć. Przede wszystkim należy się odpowiednio ubrać. Koniecznie należy się wyposażyć w odzież termiczną. Pozwoli ona pozostać przy prawidłowej temperaturze ciała nawet w sytuacji, gdy wokół ciebie jest naprawdę zimno. Znaczenie mieć będzie tutaj nie tylko kurtka czy buty, ale także pozostałe warstwy odzieży.

Warto pamiętać, że nie ubieramy możliwie jak najwięcej warstw. Chodzi o to, aby były one odpowiednio ze sobą połączone. Pierwsza warstwa to bielizna termoaktywna. To ważne, aby przy ciele był materiał, który pozwala odprowadzać powstałą w trakcie wysiłku wilgoć na zewnątrz i utrzymać suchą skórę. Pot i przegrzanie to wbrew pozorom jedno z większych niebezpieczeństw przy niskiej temperaturze otoczenia. W takim przypadku bardzo bowiem łatwo o wychłodzenie i stopniowe coraz większe obniżanie temperatury ciała. Druga warstwa to warstwa docieplająca. Ważne, aby dobrać ją do przewidywanej temperatury. Polary i inne materiały techniczne mają różne właściwości, jedne ogrzewają bardziej, inne - nieco mniej. W końcu warstwa zewnętrzna, czyli kurtka. W przypadku trekkingu zimowego powinien to być hardshell, który zapewni maksymalną ochronę przed mrozem, wiatrem, deszczem i śniegiem. Ponadto, nie można lekceważyć akcesoriów: dobrej jakości czapka, szalik, rękawice, skarpety - to wszystko może ci pomóc zabezpieczyć się przed ryzykiem hipotermii.

Oczywiście odzież to nie wszystko. Potrzebne są jeszcze ciepłe napoje, wysokoenergetyczne posiłki i w końcu odpowiednie rozplanowanie wysiłku.